Inspiratiemiddag Kosmisch Onderwijs Hallo Wereld

Van 3 tot en met 14 oktober vindt de Kinderboekenweek plaats met ditmaal als thema ‘Hallo Wereld’. Veel leerkrachten in het Montessori basisonderwijs zullen hier aandacht aan besteden in de klas. Dat was voor de werkgroep KOO van het Montessori Kenniscentrum de aanleiding om het thema 'Hallo Wereld' te verbinden met Kosmisch Onderwijs. Hiervoor werd op woensdagmiddag 19 september in het prachtige gebouw van Montessorischool Passe-Partout te Apeldoorn de Inspiratiemiddag Kosmisch Onderwijs georganiseerd, met als hoofdbestanddeel 3 workshops.

Na de introductie van de 19 deelnemers van montessorischolen en de organisatoren werd kort toegelicht wat de kern van Kosmische opvoeding en onderwijs is: onderwijs in samenhang waarbij vragen worden gesteld over ‘tijd’(wanneer) en ‘ruimte (waar). Daarnaast wordt de nieuwsgierigheid en exploratielust bij kinderen gestimuleerd. De werkgroep is momenteel bezig met het uitwerken van kwaliteitskaarten.

Hierna volgde een drietal workshops rondom het thema “Hallo Wereld” waarin de deelnemers vanuit verschillende invalshoeken KOO-onderwijs in de praktijk konden zien, elkaar konden inspireren en samen mogelijkheden gingen verkennen.

Andre Gilara nam zijn deelnemers mee op reis door de tijd en koppelde illustraties van bijvoorbeeld een diersoort (mammoet) of mineraal (zout) aan het corresponderende geologische tijdperk. In de klas kunnen kinderen volgens deze werkwijze op een grafische -bijna tastbare-, meer aantrekkelijke en eenvoudigere manier een tijdvak ontdekken en plaatsen in het grotere geheel. Door kinderen te laten experimenteren met combinaties tussen dieren, tijdperken, menselijke ontwikkeling en geografische locaties worden verbanden gelegd en vragen opgeroepen.

Tevens vertelde Andre Gilara over basistopografie van de wereld en hoe dat praktisch in de klas toe te passen is. Daarvoor werd de wereldkaart gebruikt. Met voorbeelden van plaatsnamen worden verbanden gelegd tussen de geografische locatie en de geologische ontstaansgeschiedenis van een plaats. Zo worden namen van steden als “Enschede” en namen van landen als ‘Columbia” geplaatst in tijd en ruimte. Richtvragen die daarbij helpen zijn: waar, wanneer en waarom daar. Alle basistopografie is terug te vinden op topo.yurls.net. Hierdoor verdiept de kennis zich tot meer dan het alleen kunnen aanwijzen op een kaart van de ligging.

Bij de workshop van Jos Werkhoven was vragen stellen, vragen structuren en kwaliteitskaarten vragenstructuur het onderwerp. Welke soorten vragen er zijn kwam aan bod. Ook hoe je kinderen kunt helpen bij het voorbereiden van een spreekbeurt of werkstuk door ze gestructureerd vragen te laten stellen. Hierbij kwam ook de dierenbak en bijbehorende (structuur van) vragen aan bod en werd ook het materiaal voor zinsontleding als manier gepresenteerd voor kinderen om zinnen te ontleden. In de verhalenwijzer wordt deze werkvorm ingezet om alle aspecten waar je aan kunt denken bij het schrijven van een verhaal te benoemen.

In de derde workshop van Annet Kooiman over voedsel & culturen kreeg iedereen een foto van een gezin en de voor die week aangekochte boodschappen. De foto's zijn afkomstig uit landen over de hele wereld. Zowel het type voedsel als het aantal eters is van belang bij de opdracht. De deelnemers kleurden op overtrekpapier de voedingswaren in volgens de kleurcode van de Schijf van Vijf. Uit de tekeningen bleek duidelijk een geografisch zeer divers eetpatroon, zowel kwalitatief als kwantitatief. Eetgedrag verschilt blijkbaar enorm; zowel in voedselkeuze als in hoeveelheid. De oorzaken achter deze verscheidenheid zijn een kapstok waaraan vele vragen kunnen worden opgehangen. Omdat de opdracht grafisch zo duidelijk en bijna speels van aard is zullen kinderen direct met vragen komen; 'Waarom eten Engelsen zoveel snacks?', en 'Waarom eten Amerikanen zoveel vlees?' En de achterliggende vraag: 'Waaróm verschilt die consumptie zo, geografisch gezien?' Misschien -hopelijk- vraagt een enkel kind zich ook af 'Wat en hoeveel eet ikzélf eigenlijk?' En waarom?

Tijdens de middag was ook Chris Willemsen van Nienhuis aanwezig met kosmische materialen, die aansluiten bij het thema ‘Hallo Wereld”. Naast de wereldbol en werelddelenkaart waren ook tentoongesteld de werelddelenkist, land-waterwerkjes en een model van zon en aarde om maanstanden te zien. Ook de tijdlijn van het leven en het zwarte tijdlint lagen klaar om gebruikt en ontdekt te worden.

Na de workshops was er tijd om Montessorischool Passe-Partout te bekijken en werden heerlijke broodjes en soep geserveerd. Tijdens het eten werd nagepraat over de ideeën die waren opgedaan en vond uitwisseling plaats hoe de middag was beleefd door de deelnemers. Geerte van de Groep van het Montessori Kenniscentrum sloot de inspiratiemiddag af met een korte terugblik op de middag, een grote doos bonbons als dank voor de gastvrijheid van Montessorischool Passe-Partout en een aankondiging dat het Montessori Kenniscentrum met een groep leerkrachten materialen wil gaan ontwikkelen, zodat de kaders van KOO ook worden vertaald in praktisch toepasbare materialen. Ben je geïnteresseerd om mee te doen? Stuur dan een e-mail naar kenniscentrum@montessori.nl.

Montessorinet is voor en door mensen geïnteresseerd in montessori-onderwijs en die samen willen werken aan goed en plezierig montessori-onderwijs